عمل بینی (Rhinoplasty) یکی از جراحی‌های تهاجمی است که ۲ هدف اصلی را دنبال می‌کند: زیبایی و حل مشکلات ساختاری بینی. منظور از مشکلات ساختاری مواردی مانند انحراف بینی، قوز بینی، بدشکلی بینی و… است. این تکنیک به جراحان پلاستیک اجازه می‌دهد تا بینی را به صورت هنرمندانه بتراشند و اصلاح کنند. در این مقاله از مجله درمانکده سعی کرده‌ایم به سوال‌هایی پاسخ بدهیم که می‌توانند در تصمیم‌گیری به شما کمک کنند.
انواع عمل بینی چیست؟
عمل زیبایی بینی را می‌توان به ۲ دستهٔ اصلی تقسیم کرد:
- عمل بینی باز (رینوپلاستی باز، Open Rhinoplasty): در این جراحی پزشک دسترسی کامل به ساختار بینی دارد، زیرا با برش‌هایی که در ناحیه بیرونی و میانی بینی می‌زند، پوست به‌طور کامل از روی استخوان بینی جدا می‌شود.
- عمل بینی بسته (رینوپلاستی بسته، Closed Rhinoplasty): در این تکنیک پزشک برش‌هایی را در داخل سوراخ‌های بینی ایجاد می‌کند؛ یعنی بریدگی خارجی وجود ندارد. کلیه زخم‌ها و بخیه‌ها در درون بینی هستند. به همین دلیل التهابات پوستی پس از جراحی کمتر است و بیمار دورهٔ ریکاوری کوتاه‌تری را تجربه می‌کند.
پزشک با توجه به وضعیت بیمار، آناتومی بینی و اهداف جراحی، بهترین و مناسب‌ترین شیوه را به شما پیشنهاد می‌دهد.
نحوهٔ عمل بینی چگونه است؟
قبل از جراحی، پزشک آزمایش‌هایی را برای بررسی وضعیت سلامت عمومی شما تجویز خواهد کرد. در صورتیکه که کاندیدای مناسبی برای جراحی باشید، ادامهٔ کار می‌تواند به شکل زیر باشد:
مراحل رینوپلاستی باز
- بیهوشی عمومی
- برش: جراح یک برش کوچک روی ناحیه کلوملا (columella)، ایجاد می‌کند. این برش امکان دسترسی به ساختارهای زیرین بینی را برای پزشک فراهم خواهد کرد. کلوملا، نوار باریک بافت بین سوراخ‌های بینی است.
- تشریح: جراح پوست و بافت‌های نرم بینی را بلند می‌کند. در این مرحله آنها کاملا از غضروف و استخوان زیرین جدا می‌شوند. در این حالت جراح به‌طور کامل به ساختار بینی دسترسی دارد.
- تغییرات ساختاری: حالا پزشک می‌تواند هرگونه تغییری را در بینی ایجاد کند. این تغییرات می‌توانند شامل تغییر شکل استخوان‌های بینی، ترمیم غضروف بینی، رفع عدم تقارن بینی یا تنظیم نوک بینی باشند.
- پیوند زدن: در صورت نیاز، جراح از پیوندها یا ایمپلنت‌ها برای بزرگ‌کردن یا تقویت نواحی خاصی از بینی استفاده می‌کند. غضروف‌های پیوندی معمولا از نواحی مانند سپتوم یا گوش هستند. همچنین ممکن است از ایمپلنت‌های مصنوعی برای این منظور استفاده شود.
- اصلاح نوک بینی: رینوپلاستی باز دسترسی عالی به نوک بینی را فراهم می‌کند. جراح می‌تواند غضروف نوک بینی را تغییر شکل دهد و اصلاح کند.
- بسته شدن: هنگامی که پزشک اصلاحات را انجام داد، با دقت پوست و بافت‌های نرم را روی استخوان بینی قرار می‌دهد. سپس برش روی کلوملا را با بخیه می‌بندد. این بخیه‌ها معمولا جذبی هستند.
- آتل: برای حمایت از شکل و تغییرات بینی، جراح آتلی را داخل بینی قرار می‌دهد.
پس از این مراحل باید مراقبت‌های بعد از جراحی بینی را مورد توجه قرار دهید.
مراحل رینوپلاستی بسته
- بیهوشی عمومی
- برش: جراح برش‌های کوچکی در داخل سوراخ‌های بینی ایجاد می‌کند. آنها معمولاً در امتداد پوشش مجرای بینی هستند. این برش‌های داخلی، دسترسی به ساختارهای بینی را فراهم می‌کنند.
- تشریح: جراح با دقت پوست بینی و بافت نرم را از غضروف و استخوان زیرین جدا می‌کند.
- اصلاحات ساختاری: جراح با استفاده از ابزارهای تخصصی می‌تواند ساختارهای بینی را اصلاح کند تا به تغییرات مورد نظر دست یابد. این تغییرات می‌توانند شامل تغییر شکل استخوان‌های بینی، تنظیم غضروف، یا رفع نگرانی‌های خاص مربوط به نوک بینی یا سپتوم (تیغهٔ میانی بینی) باشند.
- بستن و پایان جراحی: پس از انجام اصلاحات، جراح برش‌های داخلی را با بخیه‌هایی که معمولاً قابل حل هستند، می‌بندد.
عمل بینی باز برای چه کسانی مناسب است؟
رینوپلاستی باز برای افرادی مناسب است که نیاز به اصلاحات گسترده دارند. این مشکلات می‌تواند شامل موارد زیر باشد:
- ناهنجاری‌های پیچیده بینی
- مشکلات ساختاری و نگرانی‌های عملکردی مانند انحراف تیغه بینی یا عدم تقارن بینی که قابل توجه است.
- اصلاحات دقیق نوک بینی: رینوپلاستی باز به جراح این امکان را می‌دهد که تا به غضروف‌های نوک بینی دسترسی داشته باشد. اگر به دنبال تغییرات خاصی در شکل، برآمدگی و یا چرخش نوک بینی هستید، این روش می‌تواند برای شما مفید باشد.
- رینوپلاستی اصلاحی: گاهی اوقات جراحی بینی قبلی می‌تواند منجر به نتایج یا عوارض نامطلوب شود. پزشک برای رفع این مشکلات با توجه به وضعیت بیمار، از این روش استفاده می‌کند.
با جراحی بینی چه مشکلاتی را می‌توانیم برطرف کنیم؟
با رینوپلاستی می‌توانید انواع مختلفی از مسائل زیبایی و عملکردی ساختار بینی را درمان کنید:
- قوز بینی که برجستگی و برآمدگی روی پل بینی است.
- پهنای پل بینی: اگر پل بینی بیش‌از حد پهن یا باریک باشد، با جراحی بینی می‌توانید اندازهٔ را تنظیم کنید تا ظاهری متناسب‌تر و زیباتر داشته باشید.
- تغییر شکل نوک بینی
- اندازه و شکل سوراخ بینی: اندازه، شکل و تقارن سوراخ‌های بینی را با استفاده از این روش می‌توانید به‌خوبی تنظیم کنید.
- انحراف یا کجی بینی
- مشکلات تنفسی: رینوپلاستی عملکردی در حل مشکلات ساختاری که مانع جریان هوای مناسب بینی می‌شوند، به شما کمک می‌کند. انحراف تیغه بینی، بزرگ شدن شاخک‌ها و یا فروپاشی دریچه بینی از جمله این مشکلات هستند.
- بدشکلی‌های پس از ضربه یا تصادف
- ناهنجاری‌های مادرزادی یا ژنتیکی: شکاف لب و کام (cleft lip and palate)، عدم تقارن بینی یا سایر ناهنجاری‌های ارثی بینی با استفاده از این روش، قابل درمان هستند.
کدام جراحی بینی برای شما مناسب است؟
پزشک جراح پلاستیک با توجه به فاکتورهایی مانند نوع و شکل بینی، اهداف عمل، میزان آسیب، سن و… مناسب‌ترین تکنیک را به شما پیشنهاد می‌کند. به‌طور کلی اگر به ترمیم و اصلاحات جزیی نیاز داشته باشید، عمل بینی بسته می‌تواند برای شما مناسب باشد، در غیر این‌صورت پزشک رینوپلاستی باز را به شما پیشنهاد خواهد کرد.
عوارض عمل بینی چیست؟
مانند هر عمل جراحی، عمل زیبایی بینی نیز خطرات و عوارض بالقوه‌ای دارد که ممکن است با آنها مواجه شوید:
- عفونت: پزشک برای جلوگیری از آن داروهای آنتی‌بیوتیک را تجویز می‌کند.
- خونریزی: مقداری خونریزی بلافاصله پس از جراحی شایع است، اما خونریزی بیش‌از‌حد (هماتوم، hematoma) یک عارضه جدی و بالقوه است.
- واکنش نامطلوب به داروهای بیهوشی
- جای زخم: در جراحی بینی باز، برش روی کلوملا ممکن است یک اسکار کوچک باقی بگذارد. با این حال، در بیشتر موارد، اسکارها به مرور زمان محو می‌شوند.
- بهبود ضعیف زخم: عواملی مانند سیگار کشیدن، برخی شرایط پزشکی و مراقبت نامناسب پس از عمل منجر به روند کُند بهبود زخم می‌شوند.
- انسداد بینی یا مشکلات تنفسی: رینوپلاستی می‌تواند مشکلات عملکردی را برطرف کند، با این حال خطر کمی برای انسداد بینی یا مشکلات تنفسی بعد از عمل وجود دارد. این مشکلات می‌توانند ناشی از تورم یا جای زخم در بینی باشند.
مراقبت‌های بعد از عمل بینی چیست؟
اگر نزد بهترین جراح بینی بروید؛ اما مراقبت‌های پس از آن را رعایت نکنید، شانس خود را برای داشتن یک بینی مناسب و متناسب با صورت‌تان از دست می‌دهید. از مهمترین نکات مراقبت پس از جراحی بینی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- مصرف منظم داروها
- نگه داشتن سر به سمت بالا
- استراحت کامل
- استفاده از کمپرس سرد (در این زمینه حتما با پزشک مشورت کنید).
- تغذیه مناسب. غذاهایی بخورید که نرم باشند و نیاز به جویدن نداشته باشند.
- به آرامی مسواک بزنید.
- بجای خندیدن، یک لبخند ملایم و کنترل‌شده بزنید. همچین سعی کنید گریه نکنید.
- مراقب عطسه و سرفه کردن باشید.
- عینک نزنید.
- فین نکنید.
- در مورد حمام رفتن با پزشک مشورت کنید.
علت مرگ در جراحی بینی چیست؟
بروز عوارض شدیدی که منجر به مرگ می‌شود، بسیار غیر معمول هستند و بیشتر جراحی‌های بینی نتایج موفقیت‌آمیزی دارند. عوامل زیر می‌تواند ریسک مرگ در عمل بینی را افزایش دهند:
- عفونت
- آمبولی ریوی
- خونریزی بیش از حد
- عوارض مرتبط با بیهوشی
عمل بینی در چند خط
جراحی بینی با اهداف زیبایی و درمان برخی اختلالات در ساختار بینی انجام می‌شود. به‌طورکلی، پزشکان این جراحی را به ۲ صورت باز و بسته انجام می‌دهند. جراحی باز بینی برای افرادی مناسب است که نیاز به تغییرات اساسی در بینی دارند و جراحی بسته بیشتر برای افرادی است که به اصلاحات جزیی در ساختار بینی نیاز دارند. در هر حال، این جراحی‌ها تهاجمی هستند و مراقبت‌های پس از آن برای گرفتن بهترین نتیجه اهمیت دارد.
